مقابله با ریزگردهای عربی نیازمند تصمیماتی فراتر از مالچ پاشی

به گزارش خبرنگار مهر در خرم آباد، ریزگردهای عربی این روزها پس از ماهها مهمانی همیشگی تبدیل به میزبانان همیشگی آسمان استانهای کشور به ویژه لرستان تبدیل شده اند و هنوز چاره اندیشی عملی و کاربردی در این زمینه صورت نگرفته است.

این در حالیست که به گفته کارشناسان بیش از 80 درصد وضعیت موجود ناشی از سوء عملکرد کشورهای همسایه از جمله عربستان، عراق، سوریه و ... در زمینه بیابان زدایی است و کمتر از 10 درصد این وضعیت ناشی از عوامل اقلیمی داخلی است.

با این اوصاف تصمیمات برای رفع این چالش زیست محیطی باید در سطح بین المللی و با رایزنی های مختلف از طریق نهادهای مرتبط پیگیری شود.

به هر حال به نظر می رسد تصمیمات در این زمینه باید در قالب برنامه های بلندمدت و با همکاری و ورود نهاد بین المللی و ابزارهای قانونی در دست این نهادها صورت گیرد چرا که در حال حاضر کشور ایران به عنوان محور بحران تنها کشوری است که مردمانش از این وضعیت رنج می برند و این موضوع شاید از نظر اهمیت برای کشورهای منشا بحران چندان مورد اعتنا نباشد

پیگیری سازمان محیط زیست در زمینه مقابله با این پدیده منجر به تدوین آئین نامه ای تحت همین عنوان شد که در آن وزارتخانه های مختلف موظف به انجام وظایفی شدند که به نظر می رسد این اقدام نتوانسته است در کوتاه مدت موفقیتی به دست آورد.

به هر حال به نظر می رسد تصمیمات در این زمینه باید در قالب برنامه های بلندمدت و با همکاری و ورود نهاد بین المللی و ابزارهای قانونی در دست این نهادها صورت گیرد چرا که در حال حاضر کشور ایران به عنوان محور بحران تنها کشوری است که مردمانش از این وضعیت رنج می برند و این موضوع شاید از نظر اهمیت برای کشورهای منشا بحران چندان مورد اعتنا نباشد.

عامل اصلی پدیده ریزگردهای عربی عملکرد انسان است

مدیرکل محیط زیست استان لرستان در این زمینه در گفتگو با خبرنگار مهر در خرم آباد اظهار داشت: عامل اصلی پدیده گرد و غبار ناشی از ورود ریزگردهای عربی "انسان ساخت" است و این موضوع به استفاده نامطلوب از منابع آبی به ویژه از طریق ایجاد سدهای متعدد در مسیر رودخانه های دجله و فرات، خشک کردن و زهکشی تالابها و از سوی دیگر کاهش نزولات آسمانی و خشکسالی برمی گردد.

علی رحیم کاکاوند کانونهای بحران در این زمینه متعدد دانست و گفت: عمده کانونهای بحران ناشی از عملکرد کشورهای همسایه از جمله ترکیه، سوریه و عراق در زمینه مقابله با بیابانزایی می باشد.

مالچ پاشی اقدامی بی نتیجه است / کانون های بحران وسیع هستند

وی در پاسخ به سئوال مهر در زمینه آئین نامه مقابله با ریزگردهای عربی و تاثیر آن عنوان کرد: در این آئین نامه یکی از مواردی که مورد تاکید قرار گرفته است مالچ پاشی توسط وزارت نفت و وزارت جهاد کشاورزی در سطح مراکز بحران زا در کشور بوده است.

مدیرکل محیط زیست استان لرستان ایجاد کمربند سبز توسط شهرداران در اطراف شهرها را یکی دیگر از موارد مصوب در آئین نامه خواند و گفت: در این آئین نامه برخی اقدامات برون مرزی و تعدادی اقدامات داخلی پیش بینی شده است.

این کارشناس محیط زیست معتقد است که کار مالچ پاشی در سطح کشور تاثیر چندانی در روند موجود ندارد و ادامه داد: کار مالچ پاشی را می توان به صورت منطقه ای مثلا در غرب آبادان انجام داد ولی ما در پدیده ریزگردهای عربی با یک منطقه به وسعت 100 یا 200 هکتار مواجه نیستیم.

گرد و غبار حاکم بر کشور از سرزمین هایی به وسعت میلیون ها هکتار بلند می شود و به طور قطع مالچ پاشی در این زمینه نتیجه بخش نخواهد بود.

مدیر کل محیط زیست استان لرستان

کاکاوند ادامه داد: گرد و غبار حاکم بر کشور از سرزمین هایی به وسعت میلیون ها هکتار بلند می شود و هرچه این ذرات گرد و غبار پیش می آید ریزتر و خطرناک تر می شوند.

وی با تاکید بر اینکه وسعت کانونهای بحران این پدیده بسیار وسیع است، خاطرنشان کرد: به طور قطع مالچ پاشی در این زمینه نتیجه بخش و جوابگو نخواهد بود.

میلیونها هکتار اراضی بیابانی را نمی توان مالچ پاشی کرد

مدیرکل محیط زیست استان لرستان یادآور شد: ما اگر همه توان خود را به کار ببریم در نهایت خواهیم توانست 200 هزار هکتار از این بیابانها را مالچ پاشی کنیم در صورتیکه وسعت زمین های مورد نظر میلیون ها هکتار است.

کاکاوند اقدامات مکانیکی در این زمینه را چاره ساز ندانست و گفت: در حال حاضر کمتر از 10 درصد کانون این بحران در کشور ما وجود دارد که مشکل ناشی از این میزان قابل توجه نیست.

وی با تاکید بر اینکه ریزگردهای عربی پدیده جدیدی نیست و تنها در یکی دو سال اخیر شدت این امر افزایش یافته است، عنوان کرد: البته به اعتقاد من تدوین آئین نامه مقابله با ریزگردهای عربی به خودی خود اقدامی مثبت بوده است.

مذاکرات محیط زیست مثبت بوده است/ ضرورت مساعدت نهادهای بین المللی

مدیرکل محیط زیست استان لرستان به مذاکرات مسئولان محیط زیست کشور با کشورهای سوریه، عراق و ترکیه اشاره کرد و گفت: خوشبختانه این مذاکرات موجب توافقات خوب و دستاوردهایی برای کشورمان بوده است.

وی به تفاهمنامه امضا شده در این زمینه با کشور قطر اشاره کرد و گفت: همچنین در این راستا قرارداد همکاری با کشور عراق برای آموزش 100 نفر از کارشناسان سازمانهای مختلف محیط زیست و هواشناسی این کشور برای مقابله با بیابان زایی به امضا رسیده است.

کاکاوند با یادآوری اینکه اکنون کشور ما درگیر این بحران است و کشورهای یاد شده به عنوان کانون بحران مطرح هستند، خاطرنشان کرد: ما باید با این پدیده مقابله کنیم زیرا کشور ما درگیر این بحران است.

مدیرکل محیط زیست استان لرستان با تاکید بر ضرورت ورود نهادهای بین المللی به این موضوع، گفت: در این راستا اتحادیه بین المللی طبیعت خواستار حضور مسئولان محیط زیست ایران در نشست بین المللی آینده خود شده است و قرار است در این نشست مسائل از سوی ایران تشریح شود.

در زمینه ریزگردهای عربی واقع بین باشیم

کاکاوند با تاکید بر ضرورت واقع بینی نسبت به این موضوع عنوان کرد: واقعیت این است که این پدیده بر اثر تغییرات اقلیمی و آب و هوایی ناشی از عملکرد انسان در بلند مدت به وجود آمده است و اقدامات کوتاه مدت در این زمینه راهگشا نخواهد بود.

این کارشناس محیط زیست اصلاح رفتارهای انسان نسبت به محیط را یکی از ضرورت ها در این زمینه ارزیابی کرد و گفت: فرهنگ سازی زیست محیطی و آموزش همگانی یکی از مهمترین تصمیماتی است که باید در کشورهای مورد نظر به آن توجه شود.

کاکاوند خواستار پیگیری و مساعدت نهادها و اتحادیه بین المللی در این زمینه شد و بیان داشت: کمک های این نهادها باید به ایران تزریق شود چرا که عمده کشورهای کانون بحران فاقد زیرساخت های زیست محیطی در این زمینه هستند.

مخاطرات ریزگردهای عربی برای سلامتی انسان

کاکاوند در زمینه میزان خطرات ریزگردهای عربی نیز به خبرنگار مهر گفت: این ذرات به سه دسته از نظر اندازه تقسیم می شوند.

هرچه ذرات معلق در هوا که موسوم به ریزگردهای عربی هستند ریزتر باشند خطرناک تر خواهند بود زیرا احتمال ورود آنها به سیستم خونرسانی قوی تر می شود.

علی رحیم کاکاوند

وی ذرات 10 میکروگرمی را باعث آسیب به بینی دانست و گفت: این در حالی است که ذرات 2.5 میکروگرمی موجب آسیب به شبکه تنفسی و ریه خواهد شد.

این کارشناس محیط زیست با تاکید بر اینکه ذرات کمتر از یک میکروگرم به کیسه های هوا و جریان خونرسانی وارد می شوند، عنوان کرد: هر چه ذرات معلق در هوا که موسوم به ریزگردهای عربی هستند ریزتر باشند خطرناک تر خواهند بود زیرا احتمال ورود به سیستم خونرسانی قوی تر می شود.

مدیر کل محیط زیست استان لرستان یادآور شد: این موضوع در حالی است که مطابق بررسی های انجام شده 50 درصد ریزگردهایی که در این مدت وارد لرستان شده اند زیر 2.5 میکروگرم بوده اند که این امر قابل تامل است.

به هر حال برای مقابله با ریزگردهای عربی اولین گام واقع بینی و آسیب شناسی دقیق این پدیده به دور از هرگونه شتابزدگی است زیرا برای رفع این معضل باید تصمیمات درست و اصولی راخذ شود.

از سوی دیگر در شرایط کنونی و در حالیکه کشور ایران درگیر اصلی این بحران محسوب می شود و دیگر کشورهای کانون بحران چندان تمایلی برای ورود به این مقوله ندارند باید با رایزنی با نهادها و سازمانهای بین المللی راهکارها در سطح کلان پیگیری شود.